Zuivel is een verzamelnaam voor melk en melkproducten en komt van koeien (en schapen, geiten en soms zelfs paarden). Voorbeelden van zuivel zijn yoghurt, karnemelk, boter en kaas. Zuivelproducten horen bij een gezond voedingspatroon en staat daarom in de schijf van vijf.
Zuivel heeft effecten op de nutriëntenstatus, en op het risico van chronische ziektes, zoals hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk en diabetes mellitus type 2. Ook levert het goede voedingsstoffen, zoals de vitamines B1, B12 en calcium.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen volle, halfvolle en magere zuivelproducten. Hierbij bevatten volle producten het meeste vet en magere het minste.
In melk komen bacteriën voor. Om deze onschadelijk te maken vindt pasteurisatie of sterilisatie plaats:
Gepasteuriseerde melk en melkproducten zijn kort verhit, rond de 72°C. Hierbij worden niet alle bacteriën uitgeschakeld. Daarom blijven gepasteuriseerde producten niet heel lang goed en moeten ze in de koelkast bewaard worden.
Bij sterilisatie worden alle bacteriën gedood door het sterk te verhitten boven de 100°C. Daarom is gesteriliseerde melk lang houdbaar en staat het buiten het koelvak in de winkel. Het sterke verhitten voor langere tijd zorgt ervoor dat de melk een afwijkende smaak krijgt.
Als lactose niet goed verteert kan worden dan is er sprake van lactose-intolerantie. Als er dan lactose wordt gedronken of gegeten dan kunnen daar klachten van komen, zoals een opgeblazen buik, winderigheid en diarree. Een alternatief van melk is bijvoorbeeld havermelk, sojamelk of amandelmelk. Ook hebben je steeds meer soorten yoghurt en kwark die lactosevrij zijn. Harde Nederlandse kazen bevatten weinig lactose. De buitenlandse en zachte kazen bevatten juist veel lactose, zoals smeerkaas, hüttenkäse en feta.
Kijk goed op de verpakking bij de allergeneninformatie om zeker te weten dat het product geen lactose bevat.
Melk en melkproducten bevatten zowel eiwit, vet als koolhydraten. Ze zijn een bron van de vitamines B2, B12 en calcium. Ook levert het mineralen zoals fosfor, kalium, magnesium en zink. Melk en melkproducten, waaronder kaas, leveren gemiddeld ongeveer 60% van de dagelijkse inname van calcium en 40% van die van vitamine B12. Zuivel is daardoor belangrijk voor een gezonde voeding in Nederland.
Zuivel kan het risico op darmkanker verkleinen. Met 400 gram zuivel per dag wordt het risico al met 15% verkleind. Ook verkleint calcium de kans op darmkanker. Aangezien calcium voor een groot deel voorkomt in zuivel, wordt het verband tussen zuivel en darmkanker bevestigd.
Verzadigd vet en transvet verhogen het risico op hart- en vaatziekten. Het eten en drinken van magere en halfvolle zuivelproducten zorgen ervoor dat dit risico niet wordt verhoogd.
Calcium heeft als functie dat het bijdraagt aan de ontwikkeling van de botten. Het voorkomt daarom ook dat er botontkalking ontstaat. Er wordt in het lichaam voortdurend bot afgebroken en weer aangemaakt. Bij botontkalking is de afbraak groter dan de aanmaak. Het bot wordt daardoor steeds minder sterk.
Tot slot heeft zuivel een gunstig effect op de bloeddruk. Zuivel draagt bij aan de preventie van hypertensie (hoge bloeddruk). Melk(producten) bevatten verschillende nutriënten die mogelijk betrokken zijn bij het gunstige effect op de bloeddruk, zoals calcium, kalium en fosfor.
In zuivel zitten, zoals eerder genoemd, eiwitten. Eiwitten hebben een gunstig effect op het herstellen van de spieren. Dit is al meerdere keren in de afgelopen blogs besproken. Door zuivel te eten of drinken na een workout worden de scheurtjes in de spieren hersteld en zo wordt spier opgebouwd.
De meeste mensen in Nederland slagen er niet in om 400 gram zuivel op een dag binnen te krijgen. Wil je nou weten hoeveel zuivel jij binnenkrijgt op een dag, omdat er toch best wat gezondheidsvoordelen aanzitten? Hou je voeding een keer bij via de app Mijn Eetmeter en wie weet kom je nog wel andere opvallende dingen tegen in je dagelijkse voeding!
Meld je aan voor de nieuwsbrief